Kuruluş Risk Analizinin Hazırlanması

Ayemis Eğitim ve Danışmanlık

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun ilgili yönetmelikleri ve standartlar çerçevesinde; uzmanlarımızca, iş yerinize ilişkin risk analiz raporu hazırlanmaktadır. 

Risk analiz yöntemi iş yerinizin faaliyet konusuna bağlı olmak üzere bölümlere göre ayrı ayrı risk analiz yöntemleri kullanılmaktadır. 

Tehlikelerden kaynaklanabilecek muhtemel kazaları ve kazanın çevreye ve insanlara olabilecek tüm sonuçlarını kapsayan kantitatif bir risk değerlendirmesi ve  risk değerlendirmesi sonucunda gerekli görülen bütün önlemlerin belirtildiği doküman uzmanlarımızca hazırlanmaktadır.

Yapılan çalışmaların özeti:

  • Kimyasal sınıflandırma
  • İşletmede kullanılan kimyasallar “Malzeme Güvenlik Bilgi Formları” vasıtası ile öncelikle sınıflandırılması yapılmaktadır.

Kimyasal Maruziyet Değerlendirme Analizleri

Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization – ILO) aynı amaçla “Uluslararası Kimyasalların Kontrol Aracı-programı (International Chemical Control Toolkit-CCTK)”nı geliştirmiştir. Kimyasal maruziyet risk değerlendirmesi bu yönteme göre yapılmaktadır.


Tehlikeli Ekipman Gruplandırma (Dow F&EI, ICI MOND ve ARAMIS Vade Mecum) Analizleri

Uygun tehlikeli ekipmanın seçiminde kullanılan yöntemin amacı, üzerinde büyük çaplı kaza senaryolarının tanımlanabileceği ekipmanın seçilmesidir. Bu metodun uygulanmasından önce, tehlike potansiyeli olan maddeleri içeren ekipman listesinin oluşturulması yapılır.

En büyük tehlike senaryosunu verecek olan ekipman seçimi Dow Yangın ve Patlama İndeksi (FEI), ICI MOND indeksi ve ARAMIS Wade Mecum metodolojilerinin üçüne göre yapılır. En tehlikeli ekipman listesi oluşturulur.

Proses Tehlike Analizleri

Kantitatif  Risk Analizi tehlikelerin tanımlanmasında, yaygın, patlama ve toksik yayılım tehlikeleri gerektiği biçimde değerlendirilmesi maksadı ile kuruluşta Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışması (HAZOP) analizi uygulanır.

Tehlike Tanımlama süreci sonuçları sahada çalışanlara / halka/ şirket varlıklarına/ çevreye veya diğer seçili hedeflere zarar verilebilecek işlenen/depolanan/ nakledilen/ kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesini, tesisin tasarım/ işleyiş/ korunmasında toksik maruziyete, yangınlara veya patlamalara neden olabilecek zayıflıkların tanımlanmasını ve bir proses veya faaliyetle bağlantılı muhtemel tehlikeli olayların değerlendirilmesini içerir.

Fonksiyonel Güvenlik Analizleri

Fonksiyonel güvenlik proses güvenliğinin en önemli parçalarından birisidir ve kabul edilemez riskten uzaklaşma iradesidir. IEC EN 61508 serisi standartları proses endüstrisi için kabul edilmiş en iyi güvenlik standartlarıdır. Buna göre kuruluşunuzun güvenlik fonksiyonu değerlendirilir. “Güvenlik Bütünlüğü Seviyesi (SIL)”’lerin hesaplamaları yapılır.

Papyon (Bow tie) Analizi

Kuruluşun içinde büyük kaza senaryosuna sebep olacak olaylar zinciri önleyici ve sınırlayıcı tedbirler çerçevesinde hata veri olasılık ve frekanslarının kullanılarak değerlendirmesi yapılır. Tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını mevcut önlemlere göre hesaplanır.

Papyon analizinde hata ağacı ve olay ağacı kritik olayların gerçekleşme durumuna göre değerlendirmesi yapılır.

Güvenilirlik Merkezli Gerçekleştirilecek Bakım ve Risk Temelli Kontrol Yöntemleri

Hata Mekanizmalarının ve Korozyon Döngülerinin Belirlenmesi için RBI(Risk temelli kontrol)&RCM(Risk Merkezli Bakım) çalışmasını içermektedir. Bu çalışma API 580 ve 581 standartları temelli yapılır.

RBI çalışmasında öncelikle ekipmanlara dair bir liste oluşturulur. Bunların arızalanması ve periyodik kontrollerin değerlendirilmesi üzerinde durulur. Risk analizinin yapılmasında hata etkileri ve türlerini analiz yöntemi  (FMEA) ile değerlendirme yapılır.

Ayrıca ReliaSoft Synthesis 10 Launcher programı kullanılarak Akaryakıt Tankları için Tank Dibi, Tank, Boru Hattı ve Pompalardaki risk temelli denetim sonuçları değerlendirilir.

LOPA Analizi

LOPA ( Layers of Protection Analysis- Koruma Katmanları Analizi) ile riskleri kontrol etmek için yeterli önlemlerin olup olmadığı her bir bow-tie analiz dalı incelenir. Analize ilişkin sonuçlar rapor edilir.

TNO Modelleme

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Yönetmelik ve Güvenlik Raporu Tebliği kapsamında işletmede oluşturulan büyük kaza senaryoları için TNO Effects Programı ile sonuç analizi çalışmaları yapılır.

TNO Effects  programı; proses emniyeti ve büyük kazaların fiziksel etkileri ve sonuçlarının hesaplanmasında Hollanda da yayınlanan ve proses emniyetine yol gösteren renkli kitaplar olan "Sarı Kitap (Yellow Book)", "Yeşil Kitap (Green Book)" kaynaklarını kullanmaktadır.  TNO Effects  programı kimyasal veri tabanı ve kimyasalların fiziksel ve termodinamik davranışlarına göre birden fazla model içermektedir.

TNO Effects Modelleme çalışmasında Meteorolojik veriler kullanılır, hakim rüzgar yönü meteorlojik verileri belirlenerek programda kullanılır ve boşalma anında gerçek yönlü olarak risk kontürleri belirlenmektedir.

İnsan Hataları ve Güvenilirlik Analizi

Bow tie analizinde de operatör hata olasılığının değerlendirilmesi için kullanılan yöntem TESEO (Tecnica Empirica Stira Errori Operatori)’dur. Basit bir yöntemdir, insan güvenilirliği, sistemin gerektirdiği bir aksiyonu başarılı bir şekilde yerine getirme olasılığını hesaplanır.

Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları

Geçmiş kazaların incelenmesi için “Balık Kılçığı Diyagramı” kullanılır. Balık kılçığı diyagramı, bir problemin olası tüm sebeplerini ve aralarındaki ilişkiyi net bir şekilde belirlemek için kullanılır. Neden ve sonuç ilişkisi irdelenerek oluşturulur. Nicel tekrarlanma olasılığı LOPA analizi yapılarak hesaplanır.